گیربکس های دور متغیر (Variable Speed gearbox) دسته از گیربکس های صنعتی هستند که قابلیت تغییر دور در آنها از کم به زیاد و از زیاد به کم با ضریب تغییر دور مشخص وجود دارد. در صنایع مختلف بسیار اتفاق می افتد که در شرایط ایده آل گشتاور آغازین کار بالا و دور آغازین پایین تر بوده و به تدریج این نرخ تغییر نماید. در این موارد از این گیربکس ها استفاده می شود. بعنوان مثال در نخ ریسی ها که به تدریج با گشتن نخ به دور دوک قطر دوک افزایش پیدا می کند و یا در کاربردهای صنایع سنگین مانند کشتی ها که برای جلوگیری از ضربه های احتمالی به دیگر قطعات ایده آل تر است که شروع حرکت با گشتاور بالا و دور کم صورت پذیرد. گیربکس دور متغیر یک نوع از گیربکس های مکانیکی هستند. این گیربکس های مکانیکی (ذغالی و دیسک) که با تغییر دور خروجی بصورت خطی به سازندگان و استفاده کنندگان ماشین آلات این امکان را می دهد که در محدوده دوری خاصی بتوانند دورهای مختلفی در محدوده ماکزیمم تا مینیمم دست پیدا کنند. در این سری ازگیربکس ها باید به دلیل خاص بودن آنها, به نگهداری و مراقبت ازآنها توجه خاصی شود. برای مثال هنگام خاموش بودن دستگاه از تغییر دادن دور آن خودداری کرد. از گیربکس دورمتغیر در صنایع تولید قطعات پلاستیکی, ماشین های نخ ریسی, رنگ رزی های نخ و پارچه, کارخانجات تولید نوشابه, ماشین های سیم پیچی اتوماتیک, انواع نوار نقاله ها و نوارهای خطی حمل کننده مواد و ماشین های بسته بندی اتوماتیک و دستگاه های سنگبری استفاده می شود.
