انواع روغن،گریس،روانکار

گریس چیست؟!
گریس از مشتقات نفتی است که دارای گرانروی زیادی می‌باشد ، انجمن تست مواد آمریکا (ASTM) که مخفف The American Society for Testing and Materials است . گریس را این گونه تعریف می کند: ترکیبی نیمه جامد یا جامد یک محصول نفتی و یک صابون یا ترکیبی از صابون، با یک پرکننده مناسب است که برای نوع خاصی از روانکاری تولید می شود .

تاریخچه گریس 
واژه گریس از ریشه لاتین واژه کراسوس به نام چربی گرفته شده است ، اما امروزه منظور ما از گریس ، یک روانکار بوده که که از فرایند امتزاج یک پرکننده در روغن های پایه معدنی، سنتتیک یا زیست شناختی (بیولوپیک) به دست می آید.

نخستین گـریـس های ساخته شده ، پایه کلسیم بود که به صورت ترکیب مواد بدون کاربرد گرما، به صورت سرد به دست می آمد. صابون از ترکیب یک چربی، روغن صمغ، یک نوع اسید چرب و یک قلیا، مانند آهک، ساخته شد. آمیختن آن ها در روغن های پایه معدنی و مقداری آب برای گسترش صابون در روغن منجر به ساخت گریس های نخستین شد که قوام به گونه تقریب رضایت بخشی داشت .

در گریس های اولیـه اختلاط به توسط دست انجام می گرفت که بعدها از ماشین بهره گیری شد. امروزه آن فراورده به دست آمده را ما به عنوان یک روانکار خوب نمی شناسیم اما برای وسیله های نقلیه با سرعت کم در زمان خود، سال های ۱۸۰۰ تا ۱۹۰۰میلادی به اندازه کافی خوب بود و به مرور کاربرد آن محدود و بیشتر به نام روانکار اکسل نامیده می شد.

قسمت های تشکیل دهنده گریس
همانطور که  تعریف انجمن تست مواد آمریکا نشان می دهد، در انواع گریس  سه مولفه وجود دارد که گـریـس روان کننده را تشکیل می دهند. این اجزاء عبارتند از

 روغن (oil)
 ضخیم کننده (thickener)
 افزودنی ها (additives)

۱) روغن پایه (oil)
اکثراْ گـریـس‌های تولید شده از روغن معدنی (Mineral Oil)  می باشند. این گریس ها با پایه روغن معدنی که مشتق شده از نفت هستند ، عملکرد رضایت بخشی در بسیاری از کاربردهای صنعتی را ارائه می دهند و در دمای کم یا زیاد  پایداری بیشتری را فراهم می کند.

۲) ضخیم کننده (Thinker)
ضخیم کننده ماده ای است که در ترکیب با روغن پایه ، ساختار جامد به نیمه جامد را تولید می کند. غالباً نوع ضخیم کننده مورد استفاده در گریس‌ها بر پایه فلز که اصطلاحاً به آن صابون فلزی (metallic soap) گفته می شود. این صابون شامل لیتیوم، آلومینیوم، خاک رس، پلی اوره، سدیم و کلسیم است.

اخیرا، گـریـس‌ها با ضخیم کننده  های پیچیده تر (complex thickener) محبوبیت زیادی به دست آورده اند و علت آن به دلیل نقاط تحمل دمای بالاتر و تحمل بار بیشتر است که به آن گریس کمپلکس می گویند.

گریس‌های امروزی با ترکیبی از صابون معمولی فلز با یک عامل پیچیده (complex thickener) ساخته می شوند. رایج ترین گریس کمپلکس بر پایه لیتیوم است ، که به گریس لیتیومی کمپلکس مشهور هستند . که این نوع گریس ها  با ترکیبی از صابون معمولی لیتیوم و اسید آلی کم مولکولی به عنوان عامل پیچیده ساخته شده است.

ضخیم کننده بدون صابون (Nonsoap) برای کاربرد های خاص مانند محیط های با درجه حرارت بالا محبوبیت دارند. گریس بنتونیت (Bentonite) و گریس سیلیس دو نمونه از ضخیم کننده بدون صابون است که در دمای بالا ذوب نمی شوند. با این وجود، تصور غلطی در مورد ضخیم کنندها وجود دارد ، حتی اگر ضخیم کننده قادر به مقاومت در برابر درجه حرارت بالا باشد، روغن پایه به سرعت در دمای بالا اکسید می شود لذا این دمای بالا نباید به مدت زمان طولانی ادامه پیدا کند.

۳) افزودنی ها (Additives)
افزودنی ها می توانند نقش چند گـریـس روان کننده ایفا کنند. افزودنی ها در درجه اول موجب افزایش خواص مطلوب موجود، و کاهش خواص نامطلوب موجود در گریس و ایجاد خواص جدید مطلوب در گـریــس می شوند. شایع ترین مواد افزودنی گـریــس عبارتند از جلوگیری از اکسیداسیون و جلوگیری از زنگ، عوامل کاهش اصطکاک است.